Nobel Vật lý vinh danh những khám phá mở ra cuộc cách mạng trong lĩnh vực thiên văn
(Chinhphu.vn) - Chiều 8/10 (theo giờ Việt Nam), Ủy ban Nobel của Viện Karolinska ở Thủ đô Stockholm của Thụy Điển đã công bố giải Nobel Vật lý năm 2019. Đây là giải thưởng thứ hai được công bố mùa giải Nobel năm nay và là giải Nobel Vật lý thứ 113.
Theo đó, giải Nobel Vật lý 2019 vinh danh 3 nhà khoa học, trong đó một nửa giải thưởng thuộc về nhà khoa học người Mỹ gốc Canada James Peebles vì các phát hiện mang tính lý thuyết về vũ trụ học, nửa còn lại thuộc về 2 nhà khoa học người Thụy Sĩ Michel Mayor và Didier Queloz với các phát hiện về ngoại hành tinh quay quanh ngôi sao giống Mặt trời.
Nhà Vật lý học James Peebles, 84 tuổi, ở Đại học Princeton (Mỹ), đã dành nhiều năm nghiên cứu về vũ trụ, nơi có hàng tỷ thiên hà và cụm thiên hà. Lý thuyết của ông được phát triển qua 2 thập kỷ, là nền tảng cho nhận thức hiện đại của con người về vũ trụ từ vụ nổ Big Bang cho đến nay.
Trong khi đó, 2 nhà khoa học Mayor (77 tuổi) và Queloz (53 tuổi), ở Đại học Geneva (Thụy Sĩ), đã tập trung nghiên cứu dải Ngân hà. Năm 1995, họ là những người đầu tiên phát hiện một hành tinh bên ngoài Hệ Mặt trời, với quỹ đạo quay quanh một ngôi sao cùng loại với Mặt trời, được đặt tên là 51 Pegasi. Khám phá này đã mở ra cuộc cách mạng trong ngành thiên văn học. Kể từ đó, hơn 4.000 ngoại hành tinh được phát hiện trong dải Ngân hà với sự đa dạng về kích thước, hình thái và quỹ đạo.
Những công trình được trao giải năm nay góp phần thay đổi nhận thức của con người về vũ trụ. Những thế giới mới vẫn đang được khám phá, với vô vàn kích cỡ, hình dạng và quỹ đạo. Điều này đặt ra thách thức cho những kiến thức ngày nay của nhân loại các hệ hành tinh và khiến các nhà khoa học phải điều chỉnh lý thuyết của họ về các quá trình phát triển đằng sau nguồn gốc của các hành tinh. Với nhiều dự án được lên kế hoạch nhằm khám phá các hành tinh mới, sự cống hiến của các nhà khoa học sẽ giúp nhân loại tìm ra câu trả lời muôn thuở về việc liệu có sự sống tồn tại bên ngoài vũ trụ hay không.
Kể từ khi Alfred Nobel lập ra giải thưởng, đã có 112 giải Nobel Vật lý được trao cho 209 nhà khoa học. John Bardeen là học giả duy nhất 2 lần đoạt giải Nobel Vật lý vào năm 1956 và 1972. Giải thưởng được trao bởi Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ở Stockholm.
Năm ngoái, Giải Nobel Vật lý đã được trao cho 3 nhà khoa học Arthur Ashkin (Mỹ) cùng Gerard Mourou (Pháp) và Donna Strickland (Canada) với những phát minh mang tính đột phá về lĩnh vực Vật lý laser.
Trước đó, ngày 7/10, 2 nhà khoa học Mỹ là William Kaelin và Peter Ratcliffe, cùng nhà khoa học người Anh Gregg Semenza, đã được công bố giành giải Nobel Y học năm 2019 với những nghiên cứu về cách thức các tế bào cảm thụ và thích ứng với lượng oxy thay đổi, mở ra những triển vọng mới cho việc chữa trị các bệnh như ung thư và thiếu máu.
Tiếp sau giải Nobel Y học và Vật lý sẽ là các lễ công bố giải Nobel Hóa học, Văn học, Hòa bình và Kinh tế. Đáng chú ý, năm nay, Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ công bố 2 người thắng cuộc giải Nobel Văn học năm 2018 và 2019 để bù cho giải Nobel Văn học năm ngoái không được công bố.
Lễ trao các giải Nobel sẽ được tổ chức vào ngày 10/12 tới tại Stockholm (Thụy Điển) và Oslo (Na Uy)./.
Theo BT
